به نقل از «ایسنا»

دنیا؛ قدرت تسخیر انسان را ندارد / تفکر نقادانه لازمه عاملیت انسان است

تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۳۵۶۵۱

ایسنا/اصفهان یک عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: انسان تربیت شده برگی روی آب نیست که اگر در میان غافلان بود، غافل شود، انسانی که عامل باشد مثل ماهی در آب است و خودش می‌تواند مسیرش را انتخاب کند. چنین انسانی اگر در میان غافلان باشد، ذاکر خواهد بود و هیچ‌گاه با موج‌ها حرکت نمی‌کند.

امروز(دوشنبه، ۱۷ بهمن‌ماه) دومین روز از «همایش بین‌المللی تربیت معنوی و سلامت معنوی از منظر امام علی(ع)»، در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این کنفرانس، خسرو باقری، استاد دانشگاه تهران و نظریه‌پرداز علم دینی و انسان عامل، در مقاله‌ای با عنوان «نظریه انسانِ عامل در نهج البلاغه» به بیان نکاتی در باب انسان عامل از منظر نهج‌البلاغه پرداخت.  

در این ارائه، باقری با اشاره به مفاهیم اساسی در باب موجودیت انسان در نهج‌البلاغه، اظهار کرد: فطرت و گرایش انسان به سوی خدا، منزلت و کرامت انسانی و نیز آزادی، سه عنصر اساسی در زمینه مبانی موجودیت انسان است.

وی ادامه داد: در بحث فطرت، خداوند پیامبران را فرستاده است تا آن درون مایه اصلی را فعال کنند، موجبات گرایش انسان به سوی خداوند باشند و این نعمتی که گاهی فراموش می‌شود را به انسان‌ها یادآوری کنند.

باقری درباره اهمیت نوع برخورد حاکمان با مردم، یادآور شد: عنصر دوم منزلت انسانی است و حضرت علی(ع) به حاکمان می‌فرمایند«ای حاکم تو باید با مردم مواجهه‌ای بر اساس مهر داشته باشی و آن‌ها را محترم بشماری و آنچه که از تو به سوی مردم سرازیر می‌شود، باید بر اساس لطف، مهر و رحمت باشد. به بیان دیگر، حاکمان نباید فکر کنند که مردم طعمه هستند، بلکه مردم  را لازمه محبت ورزی و احترام تلقی کنند.»  

به گزارش ایسنا، این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تاکید بر منزلت انسان‌ها، تصریح کرد: امام علی(ع) به مالک اشتر می‌فرمایند «وقتی برای حکومت کردن به این سرزمین می‌روی، بدان که مردم این سرزمین دو دسته هستند؛ یا مانند تو دیندار هستند یا دیندار نیستند، اما انسان هستند»؛ این پیام یعنی عزیز شمردن و محترم شمردن منزلت انسانی.  

در ادامه، وی با تاکید بر وجود تفاوت میان دو مفهوم تسلیم و تسخیر، بیان کرد: میان تسخیر و تسلیم تفاوت وجود دارد. در واقع، دنیا قدرت تسخیر انسان را ندارد و انسان نه با دنیا و نه با شیطان قابل تسخیر نیست، اما او قابلیت تسلیم را دارد، تسلیم نوعی عمل است و نشانگر عاملیت انسان است و مجموعه این ویژگی‌ها نشان دهنده این است که انسان عاملیت دارد.   

وی افزود: از این اقیانوس، آن چیزی که انسان را به ساحل می‌رساند عمل است. به عبارتی با عمل‌های مثبت و صحیح است که می‌شود به ساحل زندگی رسید. عمل، کلِ کلام است و زمانی که انسان عامل شود، روابط انسانی تعامل (interaction) شکل می‌گیرد و باید توجه داشت که تعامل تنها میان عامل‌ها امکان‌پذیر است.

استاد دانشگاه تهران با خاطرنشان کردن اهمیت بحث عمل در تربیت معنوی، سخن حضرت امیر به جابر را یادآور شد و افزود: حضرت امیر به جابر می‌فرمایند «ستون دین بر چهار پایه استوار است: ۱. عالِمی که به علم خود عمل کند، ۲. جاهلان بیاموزند، ۳. آن‌هایی که پولدار هستند نباید بخیل باشند، ۴. اگر انسان‌ها فقیر هستند آخرت خو را به دنیا نفروشند». و به طور خلاصه؛ عالمان به علمشان عمل کنند، جاهلان بیاموزند، دارایان ببخشند و فقیران متعهد باشند، که اگر این چهار عنصر در جامعه باشد، جامعه آباد خواهد شد.

وی با طرح این پرسش که اگر ما این مبنای روانشناختی را پذیرفتیم، تربیت ما بر چه پایه‌هایی باید استوار باشد؟، ادامه داد: در این رابطه باید به سه اصل مهم اشاره کرد؛ اصل اول اینکه استقلال انسان‌ها را باید رشد دهیم و در تربیت آن‌ها نباید آزادگی را از بین ببریم. ما نباید آدم‌ها را برده تربیت کنیم، آنها باید تشخیص دهند، قضاوت کنند و بتوانند حق را از باطل بشناسند و اگر چیزی اشتباه بود از آن انتقاد کنند. در واقع، تفکر نقادانه که امروز در تعلیم و تربیت به آن اهمیت داده می‌شود لازمه عاملیت انسان است.

باقری با تاکید بر اینکه ما باید در نظام تربیتیِ خودمان انسان‌های آزاده پرورش دهیم، خاطرنشان کرد: انسان تربیت شده برگی روی آب نیست که اگر در میان غافلان بود غافل شود، انسانی که عامل باشد مثل ماهی در آب است و خودش می‌تواند مسیرش را انتخاب کند. چنین انسانی اگر در میان غافلان باشد، ذاکر خواهد بود و هیچ گاه با موج‌ها حرکت نمی‌کند.

سپس این استاد دانشگاه تهران به تصریح اصل دوم در تربیت معنوی پرداخت و ادامه داد: نکته بعدی تحمیل انتقادی سنت است. سنت‌های اجتماعی مهم هستند، چرا که سنت‌ها تبلور تجربیات بشر هستند و ما در تعلیم و تربیت وظیفه انتقال این سنت‌ها را داریم، البته انتقالی که همراه با انتقاد و تحلیل باشد.

وی در باب اهمیت اصل سوم، افزود: غلبه بر خود محوری و تعامل داشتن اصل مهم دیگر در تربیت است. در واقع، تعامل، انسان‌ها را از خودمداری خارج می‌کند و باعث رشد آن‌ها می‌شود.  

باقری، خاطرنشان کرد: نهج البلاغه انسانی را معرفی می‌کند که عاملیت دارد، انسانی که در عمل خود سرنوشت اجتماعی را رقم بزند و لازمه این امر آن است که ما بتوانیم این مبانی و آداب را در تربیت انسان‌ها به کار گیریم.  

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی استانی علمی دانشگاهی دانشگاه اصفهان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری دهه فجر افتتاح پروژه در دهه فجر استانی ورزشی استانی علمی و آموزشی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری دانشگاه تهران نهج البلاغه انسان عامل انسان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۳۵۶۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا چپ دست یا راست دست به دنیا می‌آییم؟

 حدود ۱۰ درصد از مردم جهان ترجیح می‌دهند با دست چپ بنویسند؛ شاهدی بر عملکرد متفاوت مغز آنها که علت آن هنوز روشن نیست. با این وجود برخی تحقیقات جدید نشان داده که ترکیبی از «ژنتیک و تصادف» احتمالا عامل ایجاد این ویژگی بی‌ضرر در انسان‌ها بوده است.

قالب راست‌دست یا چپ‌دست بودن انسان، در همان هفته‌های اول بارداری ریخته می‌شود و بر اساس تحقیقاتی که گزارش آن در مجله Nature Communications منتشر شده، به نظر می‌رسد که «چند ژن نادر» در بدن چپ‌دستها حدود سه برابر بیشتر از بدن راست‌دستها یافت شده است.

دانشمندان بر این باورند که این یافته مهم می‌تواند به ما بینش جدیدی درباره مکانیسم پشت این پدیده بدهد.

کلاید فرانک، مدیر تحقیقات مؤسسه ماکس پلانک در هلند و سرپرست این تیم تحقیق می‌گوید: «ما می‌دانیم که دو نیمکره مغز در جنین انسان‌های چپ دست و راست دست، بطور متفاوتی شروع به رشد می‌کنند که البته مکانیسم پشت این پدیده هنوز مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که راست‌دست بودن نتیجه پیش‌فرض رشد اولیه مغز باشد که توسط ژنوم‌ کدگذاری شده است.»

اما چه چیزی در جنین افراد چپ‌دست وجود دارد که باعث می‌شود بدن آنها از پیش‌فرض رشد اولیه مغز پیروی نکنند؟

پاسخ را احتمالاً باید در ابزارهایی یافت که سلول برای مرتب‌سازی و مسیریابی پروتئین‌ها در اختیار دارد. دانشمندان در همین رابطه توانستند چندین توالی «دی‌ا‌ن‌ای» که تنظیم کننده رشته‌های پروتئینی به نام میکروتوبول‌ها هستند را در میان رایج‌ترین گونه‌های ژنتیکی در افراد چپ دست شناسایی کنند.

کلاید فرانک می‌گوید: «این نوع گونه‌های ژنتیکی عموماً تأثیرات کوچکی بر ویژگی‌های انسان دارند، مثلا تأثیرگذاری بر فعالیت یک ژن در یک بافت معین».

به همین دلیل در تحقیق جدید، محققان روی گونه‌های ژنتیکی تمرکز کردند که به جای تنظیم توالی رشته‌های پروتئینی، مستقیماً روی این توالی تأثیر می‌گذارند.

اگرچه این گونه های ژنتیکی نادر هستند و حدود ۱ تا ۲ درصد «دی‌ان‌ای» را تشکیل می‌دهند اما می‌توانند تأثیرات بسیار بیشتری بر ویژگی‌های انسانی در افراد معدودی که حامل آن‌ها هستند، داشته باشند.

پژوهشگران با بررسی ژنوم نزدیک به ۳۵۰ هزار نفر که در پایگاه داده‌های بانک اطلاعات پزشکی بریتانیا ثبت شده بود، توانستند «جهشی» را شناسایی کنند که اگرچه نادر است اما ۲.۷ برابر بیشتر در افراد چپ دست دیده می‌شود. این «جهش» که تنها یک نفر از هر هزار چپ دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بر ژن TUBB4B تاثیر می‌گذارد.

پژوهشگران بر این باورند که عنصر «تصادف» نیز در چپ دست شدن انسان‌ها نقش دارد. کلاید فرانک می‌گوید: «ما معتقدیم که در اکثر موارد، چپ دست شدن صرفاً به دلیل تغییرات تصادفی در طول رشد مغز جنین روی می‌دهد، آنهم بدون تأثیر ژنتیکی یا محیطی خاص. به عنوان مثال، نوسانات تصادفی در غلظت مولکول‌های خاص در طول مراحل کلیدی شکل‌گیری مغز.»

بطور مثال، میکروتوبول‌های موجود در شاخک‌های ظریف سطح سلول‌ها می‌توانند منشاء حرکات نامتقارن و جریان مایعاتی باشند که به ایجاد یک محور چپ-راست در جنین کمک کنند.

محققان استدلال می‌کنند که با مشاهده این عنصر تصادفی، حتی دوقلوهای همسان ژنتیکی نیز می‌توانند دست ترجیحی متفاوتی داشته باشند (یعنی یکی چپ دست و دیگری راست دست باشد).

اما چپ دست یا راست دست بودن می‌تواند بر دیگر عملکردهای بدن نیز تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، در میان افراد دچار اختلالات یا بیماری‌های روانی خاص، افراد چپ دست بیشتری یافت می‌شوند.

به گفتۀ کلاید فرانک، در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز احتمال اینکه فرد بیمار چپ دست یا «دو دست» باشد، دو برابر بیشتر و در افراد مبتلا به اوتیسم تا سه برابر بیشتر است.

منبع: یورونیوز

سایر اخبار اسرار تکامل آلت‌ جنسی؛ رابطه جنسی انسان‌های اولیه مثل گوریل‌ها بود؟ (تصاویر) «زو»؛ گاو عقیم و غول‌پیکری که توسط انسان‌ها به وجود آمد! اتفاق عجیب که همزمان با انقراض دایناسورها در زمین رخ داد! (تصاویر) کشف پرنده‌ عجیبی که سمت راست بدنش نر است و سمت چپش ماده!